دولت و قدرت دو مفهوم پايه و بنيادي علم سياست هستند. در اين ميان از آن جا که دولت از مهمترين بسترها و نهادهاي شکلگيري، تجمع و اعمال قدرت است بررسي آن اهميتي مضاعف مييابد.
«دولت» مفهوم و پديدهاي پيچيده در انديشه سياسي ـ اجتماعي است. اما همواره اهميت، تاثير و نقش شگرف آن در تحولات سياسي و اجتماعي موجب جلب توجه نظريهپردازان و پژوهشگران علوم اجتماعي به آن بوده است.
دولت به عنوان يك اجتماع انساني كه انحصار كاربرد مشروع زور را در سرزمين معيني براي تنظيم رفتار و نظم اجتماعي در اختيار دارد در جهان از قدمت و پيشينه طولاني برخوردار نيست. در اروپا، دولت به مفهومي که امروزه آن را ميشناسيم در قرون وسطاي متأخر و در سپيدهدمان ظهور نظام نوين، به تدريج پديدار شد. ساخت دولت در مناطق توسعهنيافته غيراروپايي و خاورميانه به دليل سرشت متفاوت ساختهاي اجتماعي با تأخير بسيار صورت گرفت. در واقع دولت مدرن در اين سرزمينها بيشتر در قرن بيستم و تحت تأثير تحولات ناشي از دو جنگ جهاني اول و دوم ايجاد شد.در ايران اما به دليل پيشينه تمدني، تاريخ و سنت ديرپايي در باره دولت وجود دارد. به نحوي که دولت در ايران را از دوران باستان تا دوره ميانه و از آن جا تا دوران جديد و معاصر ميتوان مورد بررسي و تحقيق قرار داد. هر چند که وجود اين پيشنه و قدمت به معناي نفي مشکلات و چالشهاي بنيادي به ويژه در دوران معاصر در ساخت و کارکرد دولت در ايران نيست. از اين رو گروه علوم سياسي دانشگاه فردوسي مشهد همايش سال 1395 خود را به بررسي و تحليل ابعاد مختلف دولت اختصاص داد.
در اين همايش که با شرکت استادان و سياست پژوهان برگزار خواهد شد موضوع هاي سياسي، حقوقي، مديريتي، اقتصادي و... با توجه به آسيبها و مشکلات پيش روي دولت در سطوح ملي ، منطقهاي و بينالمللي مورد واکاوي قرار خواهد گرفت. همايش به گونهاي طراحي شده است که بيشتر رشتههاي علوم انساني و اجتماعي ميتوانند از زاويه رشته خود با محور قرار دادن موضوع دولت در آن شرکت کنند.
صميمانه اميدواريم اين همايش فرصتي براي غنا بخشيدن به شناخت دانشپژوهان حوزههاي مختلف علوم انساني، اجتماعي و سياسي درباره دولت و همچنين چالشها و تنگناهاي آن به ويژه در ايران باشد.
دکتر وحيد سينايي
"دانشيار گروه علوم سياسي دانشگاه فردوسي"